Artysta u fryzjera

Szedłem sobie Mokotowem i w pewnej chwili zobaczyłem w bramie sprzedawcę ulicznego, a przed nim towary przeróżne: jakieś otwieracze do butelek, nauszniki, sznurowadła. Wśród towarów stało też radio i grało jakiś mało czytelny łomot uwielbiany - jak się większości radiowców wydaje - przez większość słuchaczy. Ponieważ miałem świeżo w pamięci doniesienia prasowe i telewizyjne o wzmożonej ostatnio akcji stowarzyszeń autorskich tropiących odtwarzanie chronionych prawem autorskim utworów - przystanąłem i zacząłem dumać, czy ten sprzedawca też może się spodziewać interwencji inspektorów?

Inspekcje - jeśli wierzyć doniesieniom - przeorały już supermarkety i w imieniu stowarzyszeń autorskich zażądały pieniędzy dla autorów i kompozytorów. Gdzieś czytałem nawet o nalocie na pewnego fryzjera, któremu inspektor zapłacił za strzyżenie, a następnie wystawił rachunek, bo podczas strzyżenia wysłuchał trzech utworów słowno-muzycznych.

Mimo że sam jestem autorem, członkiem stowarzyszenia chroniącego prawa autorskie, człowiekiem inkasującym co jakiś czas pieniądze za powtórki a to piosenek, a to programów telewizyjnych czy filmów i chwalącym sobie ten status, to jednak powiem śmiało, że z jednej przesady wpadliśmy w drugą. Ta pierwsza odbywała się za socjalizmu. Brak tantiem dla - na przykład - piosenkarzy prowadził do takich paradoksów, że np. Piotr Szczepanik w latach 60. wyśpiewywał autorom i kompozytorom fortuny, sam zaś miał z tego nędzne grosze za nagranie płyty. Jednorazowa wypłata i koniec. A był wtedy tak popularny, że czego by nie zaśpiewał - stawało się hitem powtarzanym na antenie od rana do wieczora. Krzycząca niesprawiedliwość. Ale czy na pewno jest sprawiedliwe domaganie się pieniędzy od fryzjera, który w naszym krzepnącym kapitalizmie - podążając za modą - puszcza klientom muzykę? Argument, że muzyka przyciąga klientów, a więc zwiększa obroty fryzjera, supermarketu czy mojego sprzedawcy w bramie, jest argumentem naciąganym, bo nie znam nikogo, kto by poszedł na zakupy w nadziei, że sobie w sklepie posłucha. Znam zresztą parę osób (ze mną na czele), które muzyki w sklepach żywiołowo nienawidzą. Czy na podstawie oświadczeń, w których stwierdzają oni, że muzyka skłania ich do szybszego wyjścia ze sklepu, związki autorów odstąpią od roszczeń? W razie potrzeby chętnie służę podpisem.

Jacek Fedorowicz (Felieton "Między nami autorami" z piątkowego wydania Gazety Telewizyjnej)